Zakończyła się czwarta edycja kampanii Zobacz czym oddychasz. Zmień to, w której użyto mobilnych instalacji przedstawiających model ludzkich płuc „wdychających” zanieczyszczenia powietrza. Siedem takich urządzeń sukcesywnie ustawiano w 63 miastach dziewięciu województw, a jednym ze sprawdzanych miast było – o czym pisaliśmy w grudniu ubiegłego roku - także Zabrze. Dwumetrowe urządzenie stało przez dwa tygodnie u zbiegu ulicy Wolności i alei Korfantego. Zgodnie z przewidywaniami biały materił szybko przybrał grafitowy, a z czasem czarny kolor, co dobitnie obrazuje skalę problemu w naszym mieście (patrz zdjęcie).
Kampania Zobacz czym oddychasz. Zmień to jest współfinansowa ze środków programu Life Unii Europejskiej oraz prowadzona we współpracy ze stowarzyszeniem Program Czysta Polska, a patronował jej m.in. marszałek województwa śląskiego. - Obserwowanie jak zmienia się kolor płuc to bardzo pouczające doświadczenie – przekonuje Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego. - Pomimo lekkiej i wietrznej zimy mobilne płuca pokazały, że powietrze w wielu miejscowościach jest fatalnej jakości. Wystarczy spojrzeć na kolor jaki przybierają płuca po dwóch tygodniach „oddychania” w zasmogowanych miejscowościach. Grafitowy kolor w Czerwionce-Leszczynach, a czarny właśnie w Zabrzu pokazuje, że w bezwietrzne dni smog ma się niestety bardzo dobrze. Na pocieszenie dodajmy, że nie tylko gminy ze Śląska czy Małopolski zmagają się ze smogiem. Spośród 63 lokalizacji najciemniejszy kolor przybrały płuca ustawione w Bydgoszczy, w dzielnicy Miedzyń.
- Dostrzegamy wprawdzie pewien nieznaczny postęp w likwidacji kopciuchów, ale istnieje realna groźba, że ten proces zostanie zatrzymany, a nawet odwrócony – ostrzega Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego - Programy dotacyjne do wymiany kotłów nie będą skuteczne, jeśli nie będzie towarzyszyć im konsekwentna polityka antysmogowa. Niestety w ostatnim czasie, w obliczu kryzysu ekonomicznego i energetycznego, obserwujemy luzowanie przepisów w obszarze ochrony powietrza: dopuszczanie do sprzedaży najgorszej jakości węgla czy rozwadnianie uchwał antysmogowych w niektórych województwach, choć nie dotyczy to na szczęście Śląska.
Mamy więc jakieś powody do optymizmu, tym bardziej w Zabrzu. Gmina korzysta bowiem z każdej okazji, by zdobyć pieniądze na inwestycje w zmniejszanie niskiej emisji. Od lat w mieście prowadzona są liczne programy dotujące modernizacje budynków i źródeł ciepła. Dużą popularnośącią cieszy się choćby program Czyste powietrze, a tegoroczną nowością jest rządowa akcja Stop smog!, w ramach której Zabrze chce przeprowadzić dwadzieścia „przedsięwzięć niskoemisyjnych” na rzecz najmniej zamożnych gospodarstw domowych, w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych (w tym komunalnych). Nabór do tego programu potrwa do 31 marca, ale raczej pewne jest, że na jednym się nie skończy i jesienią ruszy uzupełniająca rekrutacja. Zaletą, ale i trudnością tej akcji jest fakt, iż jest nakierowana na osoby, które być może same nie myślą - właśnie z powodu swojej finansowej sytuacji - o tego typu inwestycjach... - Dlatego współpracujemy w tej sprawie z parafiami, radami dzielnic czy szkołami, licząc, że ktoś może zgłosi nam osoby z kręgu swej działalności, które mogłyby na akcji skorzystać. I mamy pierwsze takie trafne zgłoszenia, inne weryfikujemy. W każdym razie wolne miejsce wciąż są i można się zgłaszać. A naprawdę warto, bo można uzyskać nawet pełne sfinansowanie inwestycji – zachęca naczelnik wydziału ekologii zabrzańskiego Urzędu Miejskiego, Agnieszka Duda.

Tekst ukazał się w Głosie Zabrza i Rudy Śląskiej (nr 11 z 16 marca 2023 roku) na kolumnie W STRONĘ NATURY, która jest współfinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.