Rok 2021 był bardzo pracowity dla zabrzańskich bibliotekarzy, którzy zaoferowali mieszkańcom Zabrza szereg interesujących interdyscyplinarnych wydarzeń w ramach czterech projektów, dofinansowanych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Liczne spotkania i warsztaty sprawiły, że z szerokiej, bardzo zróżnicowanej  oferty. mogli skorzystać wszyscy.„dyLEMaty i poLEMiki” to projekt dedykowany Stanisławowi Lemowi – klasykowi fantastyki naukowej, składający się z dwóch podstawowych bloków. Pierwszy został zaplanowany tak, aby zaprezentować postać i twórczość Stanisława Lema. Odbyły się spotkania z Wojciechem Orlińskim, autorem biografii mistrza oraz z profesor Jolantą Tambor, która niejednokrotnie gościła u Lema. Dla dzieci i młodzieży, przygotowano inscenizacje fragmentów Bajek robotów – „Cyberbohaterowie Klapaucjusz i Trutl” połączone z warsztatami tworzenia „kosmicznych” lapbooków, prowadzone przez instruktora teatralnego i plastycznego Aleksandra Smolińskiego oraz warsztaty tworzenia komiksów „Pilot Pirx – wersja obrazkowa”, które poprowadził znany zabrzański rysownik Maciej Trzepałka.

Zwieńczeniem było spotkanie z dr Tomaszem Rożkiem, który mówił o twórczości autora w kontekście przewidzianego przez Lema dynamicznego rozwoju technologii i skutkach dla ludzkości. Całość tego bloku dopełniły dwa wydarzenia nie do końca kojarzące się ze statutową działalnością biblioteki. Pierwszym był maraton filmowy w Kinie Roma – „Ale kosmos! Mistrz Lem na ekranie”, podczas którego wyświetlono dwa filmy: „Autor Solaris” i „Szpital przemienienia”. Natomiast w przerwie wykład na temat adaptacji twórczości mistrza wygłosił Adam Złotorowicz. Drugim był „Geburstag Lema”, czyli koncert muzyki elektronicznej w wykonaniu artystki Erith.

W drugim bloku, bibliotekarze wykorzystali Rok Lema, aby przygotować ciekawe warsztaty dla dzieci i młodzieży oraz wypromować literaturę z zakresu fantastyki.  Ciekawą propozycją był „LegoLem” – warsztaty z użyciem popularnych klocków, przybliżające dzieciom świat robotyki i informatyki poprzez zabawę wraz z czytaniem fragmentów Bajek robotów. Dla starszych zorganizowano warsztaty „Nowe media", podczas których uczestnicy nie tylko poznali interaktywne media cyfrowe i społecznościowe, ale również nauczyli się sposobów szybkiego ustalania faktów i krytycznego myślenia w odniesieniu do wiarygodności informacji. Strzałem w 10 były „Warsztaty TATY” – cykl dla ojców z dziećmi, których tematyka oparta była na naukowych ciekawostkach (fotografia otworkowa, robotyka i programowanie, eksperymenty). Zwieńczeniem całego projektu było „spotkanie na życzenie”, które niestety przez pandemię musiało odbyć się on-line, a gościem był najbardziej poczytny autor fantastyki – Andrzej Pilipiuk. – Literackim celem projektu było zaprezentowanie twórczości Stanisława Lema w jej możliwie obszernym przekroju i zainteresowanie nią, oczywiście na odpowiednim poziomie, uczestników w szerokim spektrum wiekowym – podkreśla Kalina Romankiewicz, z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Zabrzu. – Myślę, że udało nam się osiągnąć ten cel. To co cieszy nas najbardziej to fakt „przetestowania”  warsztatów z użyciem popularnych klocków, które na stałe wejdą do oferty działań naszej biblioteki.

Jak co roku, w ofercie biblioteki nie zabrakło projektu poświęconego konkretnemu krajowi. Tym razem bibliotekarze zabrali nas do Włoch. „Bella Italia”, bo tak nazywał się ten projekt, składał się z cyklu wydarzeń adresowanych do dzieci, jak np. cykl warsztatów empatycznych przygotowanych w oparciu o włoską literaturę, jak i do dorosłych. Warto odnotować, że w ten projekt były zaangażowane też inne instytucje m.in. Kino Roma, w którym odbywały się pokazy włoskiego kina, filharmonia, której muzycy wykonali recital pieśni neapolitańskich czy Ogród Botaniczny, w którym odbyło się spotkanie z Elizą Piotrowską, autorką przygód Tupcia Chrupcia. Dyrektor Biblioteki, Tomasz Iwasiów szczególną uwagę zwraca na dwa wydarzenia: polską premierę książki Henry Jamesa „Godziny Włoskie”, która odbyła się w czerwcu właśnie w Zabrzu (jej tłumaczką jest zabrzanka Anna Arno) oraz seminarium „Pamięć Włoch”, poświęcone wybitnemu twórcy jakim był Wojciech Karpiński. Na uwagę zasługuje fakt, że projekt realizowany był hybrydowo – biblioteka z powodzeniem połączyła tradycyjne spotkania ze spotkaniami on-line.

Rok 2021 to także reaktywacja popularnego formatu jakim są „Kryminalne zagadki Śląska”. W tej edycji postawiono na warsztaty pisarskie, które prowadził Adam Regiewicz oraz fotograficzne, gdzie swoją wiedzą dzielił się Arkadiusz Gola. Cały cykl odbywał się pod hasłem „Miasto w kryminalne”, a w pamięci uczestników na długo zostaną szczególnie te odbywające się w herbaciarni Czajnik czy Admiral Palast. Dla dzieci bibliotekarze przygotowali warsztaty „Podróż do Valleby” na kanwie popularnej serii autorstwa Martina Widmarka, a młodzież przekonywano, że jeżeli oglądają seriale to wiele z nich  jest ekranizacjami książkowymi i warto sięgnąć do źródła. Jak zwykle nie zabrakło spotkań autorskich. Do Zabrza zaproszono m.in.: Macieja Siembiedę, Annę Kańtoch czy Marka Krajewskiego. Ważnym elementem była premiera pierwszej zabrzańskiej trylogii autorstwa Adama Regiewicza. Odbyło się także spotkanie z rzecznikiem Prokuratury Rejonowej w Gliwicach, prokurator Joanną Smorczewską, która opowiedziała jak jest po drugiej stronie kryminalnej fikcji. Prawdziwym novum w działalności biblioteki było zorganizowanie stand-up duetu Ćwiek i Linke zatytułowanego „Za starzy by umrzeć młodo". Łącznie w tej edycji zorganizowano 22 wydarzenia, w których udział wzięło ponad 600 osób.

„Książka na piątkę, znakomity początek: finał” to ostatnia edycja projektu, który Miejska Biblioteka Publiczna w Zabrzu z dużym powodzeniem realizowała przez ostatnie pięć lat. Dzięki dofinansowaniu MKiDN w ramach programu „Promocja czytelnictwa” finał był wyjątkowy, bo skierowany zarówno do dzieci, młodzieży, jak i ich rodziców oraz nauczycieli. Nie zbrakło więc spotkań autorskich. Warto odnotować że w trakcie wszystkich edycji udało się ich zorganizować ponad 75, a udział w nich wzięło ponad 3400 osób. W minionym roku w Zabrzu gościli m.in. Zofia Stanecka, Eliza Piotrowska czy Grzegorz Kasdepke. Równie dużą popularnością pośród najmłodszych czytelników cieszyły się aktywne formy spędzenia czasu, liczne warsztaty nie tylko zakorzeniały w nich nawyk czytania, ale również bawiły i pokazywały ile ciekawych i wartościowych rzeczy można znaleźć w książkach. Pośród realizowanych zajęć były także te, które łączyły pokolenia dziecko-rodzic-dziadek, pokazujące, że cała rodzina może świetnie bawić się z książką.

W ofercie biblioteki nie zabrakło też warsztatów dedykowanych specjalnie rodzicom i wychowawcom, którym starano się wpoić jak ważne jest czytanie dziecku. W projekcie „Książka na piątkę, znakomity początek” nie zapomniano również o bibliotekarzach i nauczycielach, którzy pojawiają się na pierwszej linii frontu, jeśli chodzi o pracę dziecka z książką. To właśnie dla nich, zorganizowano seminarium, na którym wykłady wygłosili: Grzegorz Leszczyński, Maria Deskur oraz Ewa Nowak. Natomiast zwieńczeniem był warsztaty „Czytając czytam świat”, zorganizowane wspólnie z  Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Zabrzu.

Inicjatywą, rozpoznawalną już w całym regionie, która skierowana jest zarówno do dzieci jak i ich rodziców, były happeningi. Organizowane są one już przez bibliotekę cyklicznie. W czerwcu był to „Pociąg do książek”, natomiast w sierpniu świętowaliśmy „Dzień Pszczół”. Obydwie imprezy odbyły się w Miejskim Ogrodzie Botanicznym. – Plenerowe imprezy to wyjście biblioteki na zewnątrz, dając okazję do spotkań z autorami, aktywnym wypoczynkiem połączonym z ciekawymi warsztatami, grami, wspólną zabawą małych i dużych oraz promocji książek dla dzieci – mówi Paweł Dobrzelecki, zastępca dyrektora MBP w Zabrzu. – Głównie o to w tym wszystkim chodzi, żeby wszyscy zaprzyjaźnili się z literaturą dziecięcą. Wszystko co dobre szybko się kończy. Ani się obejrzeliśmy jak pięć lat minęło. Cieszy nas fakt, że udało się nam stworzyć kompleksowy program promocji literatury dziecięcej i młodzieżowej, a zdobyte doświadczenia możemy wykorzystywać w codziennej pracy. Z trudem podjęliśmy decyzję że edycja 2021 będzie jego ostatnią odsłoną, że nadszedł czas jego ewolucji i tak narodziła się koncepcja nowego programu, który ma być udoskonaloną wersją „książki na piątkę” mianowicie „Książka na szóstkę, wypełniamy pustkę”, w którym bardziej niż promować czytelnictwo chcemy je upowszechniać zwłaszcza wśród tych, którzy nie są bywalcami biblioteki.

               tekst i foto: MBP Zabrze