Polski Alarm Smogowy przedstawił dziewiątą edycję swojego rankingu miast i miejscowości z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem. Zestawienie owo sporządzone jest w oparciu o dane pomiarowe Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska i biorąc pod uwagę jego badania prowadzone w roku 2023 najgorzej po raz kolejny wypadła Nowa Ruda (województwo dolnośląskie), która przoduje zarówno jeśli idzie o liczbę dni smogowych, jak i średnioroczne stężenie pyłu PM10. Najwyższe stężenie rakotwórczego benzo(a)pirenu (600% dopuszczalnej normy) odnotowano zaś w Suchej Beskidzkiej (małopolskie). Tymczasem w Zabrzu…

Nasze miasto niestety od wielu lat bywa ujmowane w tego typu rankingach, bowiem – co by nie mówić – od dekad na węglu stało (dosłownie) i do teraz to szkodliwe dla powietrza paliwo w naszym mieście odgrywa dużą rolę. Z drugiej strony, w ostatnim okresie jednak gmina korzysta z każdej możliwości, a więc programów rządowych i wojewódzkich, by zmniejszać ilość gminnych i prywatnych pieców, które emitują miazmaty do miejskiej atmosfery. I zdaje się, że mamy tego pierwsze pozytywne efekty, w każdym razie tak wynika właśnie z raportu Polskiego Alarmu Smogowego, w którym – analizując zmiany w polskich miastach na przestrzeni od 2014 do 2023 roku - znajdujemy m.in. taką informację: „Z czołówki smogowych rekordzistów wypadły Kraków, Katowice i Zabrze (spadek z 8. na 81. pozycję)”
Generalnie stan powietrza poprawił się jednak w całym kraju i szczególnie na Śląsku, co – zdaniem aktywistów – jest zasługą przyjętej w 2017 roku uchwały antysmogowej i mądrych decyzji mieszkańców regionu, którzy sukcesywnie pozbywają się kopciuchów. Co ważne, żadna z badanych w ubiegłym roku miejscowości nie przekroczyła dopuszczalnego średniorocznego poziomu pyłu PM10 i tylko trzy z nich (Nowa Ruda, Sucha Beskidzka, Nowy Targ) odnotowały przekroczenie ilości dopuszczanych 35 dni smogowych w roku. Niestety stężenia rakotwórczego benzo(a)pirenu wciąż pozostają na wysokim poziomie – w 64 miejscowościach odnotowano przekroczenia dopuszczalnej wartości, a w jedenastu miastach ta substancja przekroczyła normy ponad czterokrotnie. Na „czarnych listach” nie ma już Zabrza, nie ma też Rudy Śląskiej, ale wciąż obecne są na niej inne miasta naszego województwa, a więc np.: Pszczyna i Zawiercie (7. i 8. miejsce w kategorii miejscowości z najwyższym rocznym stężeniem pyłu PM30), Żywiec i Wodzisław Śląski (4. i 8. miejsce wśród miast z największą liczbą dni smogowych), jak i ponownie Żywiec oraz Rybnik (4. i 9. lokaty w grupie gmin o najwyższym średniorocznym stężeniu benzo(a)pirenu).
– Nie ma przesady w twierdzeniu, że poprawa jakości powietrza w Polsce nie ma precedensu w naszej historii. Cieszmy się, że smog jest mniejszy, ale do czystego powietrza jeszcze jednak daleko – zaznaczają członkowie Polskiego Alarmu Antysmogowego. Ten sukces ma oczywiście swoją cenę, którą płacą – posiłkując się jednak różnymi pomocowymi programami, takimi jak sztandarowe dzieło wojewódzkich funduszy ochrony środowiska Czyste powietrze – mieszkańcy, czy to uiszczając coraz wyższe rachunki za prąd czy dostawy ogrzewania systemowego, które także w Zabrzu zwiększa swój zasięg. Jednak skoro na swoje zdrowie jednak potrafimy wydać wiele (o czym świadczą choćby dochody prywatnego sektora medycznego), więc może lepiej pomyśleć o nim zawczasu i nie pogarszać go z każdym oddechem?
Jak już wspomnieliśmy wspomniany ranking powstaje w oparciu o roczne oceny jakości powietrza Generalnego Inspektoratu Ochrony Środowiska, który ma swoje stacje rozsiane po całej Polsce. W Zabrzu jego czujniki znajdują się w stacji umiejscowionej przy ul. Marii Skłodowskiej-Curie 34. Placówka ta bada obecność w zabrzańskiej atmosferze: dwutlenku siarki, pyłu zawieszonego PM10, tlenku azotu, tlenków azotu, ozonu, tlenku węgla i dwutlenku azotu, benzo(a)piren w PM10 i pyłu zawieszonego PM10. Większość z uzyskiwanych wyników trafia automatycznie na stronę internetową stacji (https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current/station_details/table/17880/1/0) i jest uaktualniana co godzinę. 

Tekst ukazał się w Głosie Zabrza i Rudy Śląskiej (nr 44 z 7 listopada 2024 roku) na kolumnie W STRONĘ NATURY, która jest współfinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.