- Zarządza pan WFOŚiGW w Katowicach od kwietnia 2018 roku. Proszę przybliżyć naszym Czytelnikom jakie są główne cele i zadania tej instytucji pod Pana kierownictwem?

- Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach jest publiczną instytucją finansową. Realizujemy politykę ekologiczną województwa śląskiego. Koncentrujemy się przede wszystkim na wspieraniu wszelkich proekologicznych działań, zarówno tych podejmowanych przez administrację publiczną, przedsiębiorców, instytucje czy organizacje pozarządowe. W ostatnich latach do naszych najważniejszych priorytetów zdecydowanie należy walka ze smogiem. W tym celu realizujemy największy rządowy program „Czyste Powietrze”, jak również w tym zakresie wspieramy samorządy, spółdzielnie mieszkaniowe i przedsiębiorców. Zarządzamy również środkami europejskimi, które także ukierunkowane są na walkę z niską emisją. Ponadto realizujemy inne zadania inwestycyjne poprawiające stan środowiska naturalnego jak np. Program „Moja Woda”, program usuwania azbestu, program regeneracji gleb poprzez wapnowanie i wiele innych. Wspieramy Straż Pożarną - zawodową i ochotniczą. Oni także zajmują się ochroną środowiska. Dofinansowujemy zakup pojazdów specjalistycznych, sprzętu strażackiego, a ostatnio nawet również termomodernizację strażackich remiz. Pamiętajmy, że jednym z naszych zadań jest też edukacja. Poprzez różnego rodzaju programy wsparcia docieramy do najmłodszych, kształtując w ten sposób ich właściwe postawy ekologiczne.

- Jakie zatem konkretnie programy kierowane są do najmłodszego pokolenia?

- Na przykład Zielone Pracownie. Właśnie ogłosiliśmy siódmą edycję konkursu na „Zieloną Pracownię - Projekt”, a w marcu na „Zieloną Pracownię”. Dofinansowujemy modernizacje sal dydaktycznych w szkołach województwa śląskiego, takich z prawdziwego zdarzenia, w których dzieci i młodzież bardzo chętnie przebywa. Bo niejednokrotnie te sale wymyślają i projektują. Podsumowując sześć edycji konkursów, jako Fundusz przeznaczyliśmy około 10,5 mln zł na utworzenie ponad 300 takich pracowni. Poza tym organizujemy konkursy dla dzieci, jak ten, który właśnie zakończyliśmy – „Tak dla Czystego Powietrza”. To druga edycja tego konkursu plastycznego skierowanego do dzieci ze szkół podstawowych i świetlic środowiskowych. Zainteresowanie tym konkursem w tym roku było olbrzymie. Nadesłanych zostało ponad 200 prac, a Jury miało naprawdę spory kłopot z wyborem tych najlepszych. Wszystkie były przepiękne i na wysokim poziomie. Nie wykluczamy, bo już padają takie pytania, że w przyszłym roku rozszerzymy ten konkurs o dodatkową kategorię skierowaną do przedszkolaków. Uczestniczymy w różnego rodzaju akcjach, dzielimy się naszą wiedzą o środowisku na lekcjach czy też poprzez media.

- Z pewnością taką szeroką akcję edukacyjną trudno prowadzić w czasie pandemii koronawirusa. Jak to wpłynęło w ogóle na funkcjonowanie katowickiego Funduszu i jakie wyzwania z tym związane udało się pokonać?

- Trudny to czas dla nas wszystkich, ale dla takiej instytucji jak Fundusz szczególnie. Nasza działalność opiera się przecież na bezpośrednim kontakcie z beneficjentami. W tej sytuacji musieliśmy przemodelować nasz dotychczasowy model pracy. Ograniczyliśmy bezpośredni kontakt tylko do infolinii i komunikacji mailowej. Muszę przyznać, że telefony dzwonią non stop. Jedyną okazją do rozmowy twarzą w twarz, oczywiście przy zachowaniu wszystkich obostrzeń sanitarnych, było nasze Mobilne Biuro Czystego Powietrza. To był taki wakacyjny pilotażowy projekt, który został wymyślony przez ministra klimatu i środowiska Michała Kurtykę. Polegał na tym, że specjalnym busem jeździliśmy z naszymi ekspertami na pokładzie, po gminach województwa śląskiego. I tak docieraliśmy bezpośrednio do mieszkańców nawet najmniejszych miejscowości. Jak się okazało to był strzał w dziesiątkę, bo przejechaliśmy łącznie przez trzy miesiące 8 tys. kilometrów docierając do ponad 100 gmin. Nasi eksperci udzielili 3236 porad i przyjęli 326 wniosków o dofinansowanie. To naprawdę bardzo dobry wynik.

- Walka o czyste powietrze jest jednym z współczesnych wyzwań środowiskowych. Jakie działania Fundusz podejmuje w walce z tak groźnym smogiem?

- Wspomniane Mobilne Biuro Czystego Powietrza jest jednym z elementów naszego wkładu w walkę ze smogiem. Dzięki temu rozpropagowaliśmy Program Czyste Powietrze, dotarliśmy do tych, którym ciężko dojechać do naszego Funduszu w Katowicach czy punktów w Bielsku-Białej i Częstochowie. Program funkcjonuje już od ponad dwóch lat, jest ukierunkowany na walkę z niską emisją. Jeśli chodzi o smog, to właśnie użytkowanie starych nieefektywnych kotłów zwanych kopciuchami jest największym problemem. Program ma już swoją drugą odsłonę, która w znacznym stopniu ułatwiła pozyskiwanie dofinansowania do wymiany pieców i termomodernizacji budynków. Niedawno wprowadzono również jeszcze wyższy poziom dofinansowania, przeznaczony dla osób o niskich dochodach. Tak więc pieniądze są, trzeba tylko po nie sięgnąć. A przypominam, że zgodnie z obowiązującą w województwie śląskim ustawą antysmogową, najstarsze kopciuchy muszą być wymienione do końca 2021 roku.

- Swoją ofertę Fundusz kieruje, jak pan wspomniał, także do przedsiębiorców. Ale nie tylko tych dużych przedsiębiorstw, również dla mniejszych firm. Jednym z programów skierowanych właśnie do nich jest dofinasowanie do instalacji fotowoltaicznej. Jakie jest zainteresowanie?

- Program pod nazwą „50 kW na start” to pierwszy tego typu program WFOŚiGW w Katowicach, który został skierowany bezpośrednio do sektora MŚP. Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa mogą otrzymać dofinansowanie na budowę mikroinstalacji fotowoltaicznej. Na jego realizację przeznaczymy 10 mln zł. Budową fotowoltaiki jest zainteresowanych coraz więcej osób, ale także mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. I właśnie im wyszliśmy naprzeciw konstruując ten program. Dofinansowanie w formie dotacji i niskooprocentowanej pożyczki wyniesie do 100 proc. kosztów kwalifikowanych. Nabór wniosków rozpoczął się 1 października i kończy się 31 grudnia. Zainteresowanie jest duże, dlatego w przyszłym roku ten program wznowimy.

- Ważnym zadaniem funduszu wydaje się być współpraca z lokalnymi samorządami. Jak to przebiega w odniesieniu na przykład do Zabrza? Jakie najciekawsze projekty są w tej współpracy realizowane i jakie środki finansowe zostały wydane na ten cel w 2020 roku?

- Zabrze od wielu lat prowadzi działania na rzecz niskiej emisji na terenie miasta. Dowodem jest chociażby jedenasta już edycja Programu Ograniczania Niskiej Emisji (PONE) dla budynków jednorodzinnych, która jest skierowana do mieszkańców gminy. Na dofinansowanie jako Fundusz przeznaczyliśmy w tym roku ponad 4 mln zł. Te środki za pośrednictwem urzędu są przyzywane mieszkańcom Zabrza. Dzięki temu w ponad 200 budynkach zlikwidowane zostaną stare nieefektywne źródła ciepła. Powstaną instalacje fotowoltaiczne i solarne, a część budynków przejdzie termomodernizację. Z kolei na dofinansowanie projektu pn. „Budowa sieci ciepłowniczej dla osiedli Rokitnica i Helenka w Zabrzu połączona z likwidacją dwóch kotłowni osiedlowych”, Fundusz przeznaczył 14,3 mln zł dotacji ze środków z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. A poza tym Zabrze jest jedną ponad 40 gmin naszego województwa, która przystąpiła do Programu Czyste Powietrze. Na podstawie zawartego w tym roku porozumienia powstał w mieście Punkt Przyjmowania Wniosków. A to bardzo dobra wiadomość dla wszystkich mieszkańców, bo mogą teraz składać wnioski o dofinansowanie bezpośrednio w gminie, bez konieczności jazdy do naszej siedziby w Katowicach. A warto na koniec wspomnieć, że w ramach tego programu Zabrzanie złożyli w naszym Funduszu około 150 wniosków na łączną kwotę ponad 2 mln zł.

- Dziękuję za rozmowę.

Tekst ukazał się w Głosie Zabrza i Rudy Śląskiej (nr 51 z 17 grudnia 2020 roku) na kolumnie W STRONĘ NATURY, która jest współfinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.